In februari '21 verklaarde de fiscus af te zien van verweer en bevestigde dat de aanslag van elf jaar eerder ongegrond was. Een totale en onweerlegbare overwinning. Toch wijst de fiscus de wettelijke vergoeding van de hand. Johan zou nalatig geweest zijn, hij informeerde de diensten niet of te laat. Jo en Michel Maus hebben stapels materiaal om dat te weerleggen, net als u, indien u het boek las. Dus bereidden ze zich voor op het ultieme gevecht. Hun eis: een passende schadeloosstelling. Inmiddels, na drie jaar, velde justitie haar  vonnis. Géén schadevergoeding. De inhoud van het arrest is zelfs voor onze meest gerenommeerde advocaat in fiscaal recht niet te vatten ...

Uw reacties op deze blog zijn meer dan welkom, u kan ze sturen via de contactpagina onderaan.

... en via boosheid naar nederigheid

De vertraging op het vonnis had niets te maken met mankementen bij justitie. Een simpele administratieve kink in de kabel lag aan de oorzaak. Fouten maken we allemaal, ik lever dagelijks mijn eigen deel. Als die niet opzettelijk gebeuren worden ze bij voorbaat vergeven. Ik verdoezel mijn misplaatste woordenstroom hieronder liever niet, die

vertolkt hoe dan ook mijn verontwaardiging en daar schaam ik me niet voor. De polemiek toont aan hoe makkelijk we misleid worden door hoe de dingen er op het eerste gezicht uitzien.

Van nagelbijten naar tandenknarsen

Update 31 juli. De ochtend van de 22ste juli, ik sta op het zonovergoten terras van onze b&b in het noorden van de Dordogne, wanneer mijn telefoon rinkelt. 'We hebben het vonnis gekregen,' zegt Jo, en iets in de klank van zijn stem maant mij te gaan zitten. 'We krijgen niets,' gaat hij verder. 'Geen rooie cent, zelfs niet de wettelijke vergoeding. Als verantwoording hebben ze gewoon de van de pot gerukte conclusies van de fiscus overgenomen.' In mijn hoofd klinken mijn eigen woorden uit 'Gewoon een vonnis', wat lager in deze blog: Die ene hamerslag reduceert rechtspraak tot wat fraai klinkende volzinnen en maakt ons lijfeigenen van een kwaadaardig systeem. Het is goed, denk ik onwillekeurig, goed dat ik zit. Ik vraag zacht hoe Michel Maus daarover denkt. 'Ik heb hem nog niet gesproken, dat wordt iets voor volgende week.' We praten nog wat, maar er valt niet veel meer te zeggen. De rest van de ochtend ben ik waardeloos gezelschap.

Op 29 juli belt Jo terug. Ik ben ondertussen thuis, in de weer in de twee weken lang verwaarloosde tuin. We spreken af dat we het gesprek met professor Maus afwachten voor we eventuele volgende stappen plannen. Later blijven Jo's woorden steeds opnieuw door mijn hoofd klinken: 'Voor ons gaat het geen verschil meer maken, maar we moeten doorgaan met vechten voor de jonge mensen aan wie dit niet mag overkomen.'

Update 8 juli. Volgende week is het drie maanden. Ligt het aan mij? Is het naïef om te denken dat je zoiets niet kunt rechtvaardigen? Ben ik een watje omdat ik vind dat je niet op die manier met mensen kunt omgaan? Maak ik me belachelijk omdat ik af en toe net als toen ik aan het boek werkte kwaad wordt en met dingen gooi? Moet ik het normaal vinden dat justitie niet communiceert? Dat professor Maus niet op Jo's mails antwoordt? Dat mensen aan wie ik dit vertel 'tja ...' zeggen, even zuchten en weer overgaan tot de orde van de dag? Dat tien jaar ondertussen veertien jaar zijn geworden en goed op weg zijn naar vijftien? Dat straks op 3 februari 'gelukkig nieuwjaar' als een wrange, cynische wens zal klinken? Dat deze 'zaak' stilaan symbool staat voor een wereld die naar de kloten gaat? Misschien is dat het goede nieuws. Het zou betekenen dat hij nog niet naar de kloten is.

Update 14 juni. Morgen ligt de vonnisdatum twee maanden achter ons. Niet dat iemand lust heeft om dat te vieren. Hoe kan het dat justitie niet communiceert over een lang uitblijvend vonnis? En hoe kom je zelf aan meer informatie? Toen Jo de vraag stelde op het Juridisch Forum werd zijn post binnen het kwartier gewist (!). Waarom? Ook op die vraag kwam er geen antwoord. Nu ja, wat betekenen twee maandjes in een land waar er inmiddels rechtszaken pas aan de beurt komen in 2040? Wachten, is de boodschap.

Update 24 mei. Nog steeds geen nieuws. Professor Maus weet niet meer dan wij, Luik zwijgt als een graf. Is de oorzaak het dilemma? (zie 'Gewoon een vonnis ...' hieronder) Of is er een banale reden voor het aanslepen? Mij doet het denken aan iemand die een heet hangijzer uitstelt. Maar we weten het niet en voorlopig is geduld het enige medicijn. Want het vonnis komt, hoe dan ook.

Update 8 mei. De vonnisdatum, 15 april, is inmiddels al een hele tijd verstreken. Mei telt heel wat vrije dagen en er zijn natuurlijk ook de weekends, maar toch voelt het niet normaal dat het zo lang duurt. Welke krachten zijn er in de achtergrond aan het werk? Verbeeld ik me maar wat of is er ergens getouwtrek? Vandaag zal het wel niet meer komen, dat vonnis. En wie maakt er vrijdag niet de brug? We kijken dus verwachtingsvol naar volgende week. Prettig weekend, beste lezer.

Update 1 mei. Vandaag kraken en steunen de houten vloeren niet, in het Luikse gerechtshof. Op de zonovergoten Luikse pleinen en terrasjes daarentegen gonst het van de gezellige drukte. Misschien morgen? Vrijdag?

Update 26 april. We weten niet wat er aan de hand is, of er wellicht ergens mensen moeilijke momenten beleven ivm met een heikele beslissing. We weten alleen dat we nog steeds geen vonnis kregen. Maar we zijn geduldig ...

Gisteren was het al 15 april, maar de luide bons waarmee zo'n gewichtig mailtje in de inbox valt liet zich nog niet horen. Het is dus wachten, in ondraaglijke spanning. Meester Maus had ons gewaarschuwd dat de vonnisdatum zich wel een weekje kon uitstrekken. En dan weten we dat de voorzitter vandaag 16 april verjaart, net als Jo trouwens. Dus misschien is de man wel ergens taart aan het eten of een hele bos kaarsjes aan het uitblazen. Of aan het nagelbijten, in dubio over zijn beslissing. Hoe dan ook, als ook u, beste lezer van deze blog, met ons in spanning wacht, vergeet dan niet te duimen.

30 maart 2024

Gewoon een vonnis ...

Een gunstig vonnis, ogenschijnlijk niet meer dan het toekennen van een schadevergoeding, zal in werkelijkheid een schokgolf achter zich aan slepen die behoorlijk wat deining kan maken in het juridische landschap. Onze lezers weten dat de zaak Daeseman inmiddels al 16 jaar aansleept. In 2008 maakte een jonge ambtenaar een foutje dat zó hersteld kon worden met een 'oeps!' en een verontschuldiging. Maar dat gebeurde niet, en in 2024 staat de fiscus tussen de brokstukken van hun eigen in elkaar gezakte leugens.

Wie op die voorbije 16 jaar terugkijkt vindt een stoet van onwaarheden, doorzichtig bedrog en bedrieglijk zwijgen. Daeseman-Maus keken erop terug en ontblootten de leugens, doorprikten de hersenspinsels en ontkrachtten de argumenten. De eerdere rechterlijke uitspraken, fundamenten voor de Naamse constructie, veranderden opeens in dwalingen. Van het ene moment op het andere is het dossier Daeseman het venster op een naargeestige poel van ellende die geen ambtenaar of politicus in de openbaarheid wil hebben.

De minzame rechter in Luik, de man die Jo letterlijk beloofde de besluiten in het dossier goed te bestuderen, die weet dat. Indien hij een schadevergoeding toekent, slaat hij alle bedorven schaakstukken in één machtige haal van tafel. Zijn vonnis bestempelt de fiscus, zijn fiscus, ONZE fiscus, tot een meute leugenaars en bedriegers die met name zijn confraters hebben misleid. En niet te vergeten een gezin vele jaren lang onrecht hebben aangedaan. Het uitspreken van een schadevergoeding is het uitspreken van een vonnis over de fiscus, over de politiek en ja, ook over die confraters en daarmee over het hele justitiële systeem.

Maar de minzame rechter in Luik kan ook oordelen zoals meester Maus al opperde: ‘Onvoldoende bewijs voor het bewust fout handelen van de fiscus.’ Bam! Met één slag van de hamer worden fiscus, politiek en confraters in ere hersteld. Er zijn wat fouten gemaakt, meer niet. Met dit vonnis kan de fiscus blijgezind naar huis, want knevelarij en overheidsterrorisme zijn voortaan gedoogbaar. Die ene hamerslag reduceert rechtspraak tot wat fraai klinkende volzinnen en maakt ons lijfeigenen van een kwaadaardig systeem. Als en indien de magistraat verkiest weg te kijken, welteverstaan.

Hannah Arendt (Duits-Amerikaans Joods filosofe en politiek denker) waarschuwde decennia geleden al voor ‘de banaliteit van het kwaad’. Ik vond het originele interview met Hans Achterhuis (Nederlands filosoof) in Knack niet meer terug, maar nog wel een opiniestuk van moraalfilosofe Susan Neiman (‘Het maakt niet uit of je intenties banaal zijn, wat telt zijn de gevolgen van je handelen voor de wereld’ in Knack.be 29-09-2019), waaruit hieronder een fragmentje:

Levi, Arendt en anderen hadden het helemaal juist. Het klopt dat de architecten van het fascisme ontegensprekelijk kwade bedoelingen hadden. Maar ze zouden die nooit hebben kunnen realiseren zonder de medewerking van miljoenen doodnormale mensen. Veel van hen waren heel beschaafd en fatsoenlijk in andere opzichten, maar om een of andere reden gingen ze erin mee en maakten dus het fascisme mogelijk. Op dit moment in de geschiedenis is het belangrijk eraan te herinneren dat Hitler democratisch verkozen werd, waarna hij steeds verder ging en uiteindelijk de Duitse democratische instellingen vernietigde. Het was banaal. Ook nu zitten we in een lastig parket, en diegenen die dat niet beseffen zijn medeplichtig.

Maandag 11 maart 2024

Al onze hoop en vertrouwen

Bij een croque-monsieur in een Bilzens restaurantje maken we voor de zoveelste keer een pronostiek. Er is wat verwarring gerezen over wat er vandaag staat te gebeuren. Gaat er nu gepleit worden of niet? Jo weet me nog te vertellen dat het ondertussen helemaal zeker is dat de fiscus op de hoogte was van de carrousel - en bijgevolg ook van Jo's onschuld - lang voor Jo die ontdekte. Waarna de fiscus jaren doorging met het volhouden van hun gelijk. Een feit op zich dat zware gevolgen zou moeten hebben voor de verantwoordelijke ambtenaren. Jo knikt en komt overeind. 'Laten we zorgen dat we daar ruim op tijd zijn.' Even later stappen we in een stokoude Renault 5 en snorren de regen in, richting Luik.

In het gerechtsgebouw kraakt de vloer van de eerste verdieping nog net zo hard als de vorige keren. Met het misbaar van een colonne marcherende militairen begeven we ons naar het eind van de brede gang, waar meester Maus zich aan een tafeltje over het dossier buigt. We groeten hem en gaan buiten stoorafstand zitten wachten. Stilaan bekruipt ons de spanning. Komt de fiscus dadelijk weer met een onverwachte zet in dit kafkaiaanse schaakspel? Of krijgen we weer een doorzichtige list met nieuw uitstel? Keer op keer werden onze hoop en verwachtingen neergeslagen door de sluwe aanpak van de tegenpartij. Jo vertelt me dat de fiscus de plicht blijkt te hebben om alle beschikbare rechtsmiddellen op te gebruiken alvorens de handdoek in de ring te gooien. Maar ... moet dat dan ook wanneer ze weten dat ze een kemel zo groot als een huis hebben geschoten? Ik schud mijn hoofd maar weer eens en vraag me af of door deze zaak mijn nek vroegtijdig gaat verslijten.

Dan is het uur aangebroken. We stappen de zaal in, te vroeg, maar de voorzitter en zijn griffier nemen ook al hun plaatsen in. Er hangt een luchtige, bijna vrolijke sfeer in 'La Chapelle'. Ik volg de blik van Jo en zie op de plaats van de vertegenwoordiger van de fiscus geen jong blondje, maar een jonge knaap. Jo steekt zijn hand op en trekt de aandacht van de voorzitter. 'Meneer de voorzitter, is die jongeman de vertegenwoordiger van de fiscus?' De voorzitter knikt. 'Inderdaad, jazeker.' 'Aha,' zegt Jo gevat, 'Nummer zeven dus.' Even later vraagt de voorzitter: 'Is uw advocaat aanwezig? U mag hem binnenroepen hoor, dan beginnen we wat vroeger.'

Jo komt terug de zaal in zonder Michel Maus. 'Hij verkiest nog even door te werken, meneer de voorzitter. Tot het afgesproken uur.' Met een gevoel van trots krabbel ik dit fait divers in mijn notaboekje. Dat zij nu maar 's wachten! jubel ik in stilte.

Maar dan is Michel er en klapt hij zijn lijvige dossier open. Tegenover ons, achter de balie, neust de voorzitter in zijn eigen dossier. Hij doet beroep op de advocaten om te weten welk onderdeel we nodig hebben, welke bladzijden dat zijn en waar hij die dan moet vinden. Ook zijn griffier neemt deel aan de bladertocht, tot de voorzitter tenslotte opgeruimd meldt dat we kunnen van start gaan. Met - jawel - de pleidooien. Even heb ik een duizelig gevoel, alsof ik op de rand van een klif sta. Dan komt de stem van de voorzitter van de fiscus. Het is begonnen.

De jongeman neemt  het woord, van waar ik zit kan ik hem nauwelijks horen en nog minder verstaan. De knaap kijkt regelmatig tersluiks in onze richting, alsof hij onze reactie wil zien. Jo en Mona reageren met ongeloof, vragend schouderophalen of een gefluisterd 'maar waar haalt die vent dat allemaal?'. Ik versta fragmenten, waaronder '... per vergissing zaakvoerder genoemd ...' en '... de belasting onterecht geheven ...' Heel ongewone woorden uit de mond van iemand van de fiscus. Minutenlang leest de jongeman zijn betoog op van een blaadje. Tenslotte stelt de voorzitter enkele vragen en geeft hij meester Maus het woord. Die houdt het kort, beantwoordt op zijn beurt enkele vragen en plots zijn de pleidooien - waar we jaren op hadden gewacht - voorbij. En dan vraagt Jo het woord.

Hij staat op, hij wil graag nog een paar dingen toevoegen, zegt hij. Jo start zijn eigen pleidooi en benadrukt dat het dossier vol zit met bewijzen dat de fiscus al heel vroeg wist dat ze hadden geblunderd, maar dat ze koppig vasthielden aan hun gelijk. Jo had het letterlijk laten regenen met bewijsmateriaal, waar de fiscus nooit op reageerde. 'Ze hebben mijn gezin meer dan tien jaar geterroriseerd,' briest hij, 'wetend waarmee ze bezig waren en zich bewust van wat ze aanrichtten. Waar haalden ze het recht vandaan om zoiets te doen en waarom zou een overheidsdienst zich daartoe verlagen?' Jo wijst naar de uitdrukkingloze jongeman. 'Die mensen zijn zot!'

De voorzitter is begrijpend, stelt een paar vragen die Jo bevend van de zenuwen beantwoordt. Dan richt de voorzitter zich weer tot de fiscus en Michel legt een hand op de schouder van Jo. 'Laat het hierbij,' zegt hij gedempt.

De voorzitter sluit af en misschien verbeeld ik het me, maar zijn houding tegenover Jo en Mona lijkt wat veranderd. Hij zal zijn vonnis vellen op 15 april, beëindigd hij de zitting, waarop hij vriendelijk afscheid neemt. Met het gevoel dat ik iets groot en zwaar achterlaat volg ik mijn vrienden de zaal uit, naar de gang, waar achter de ramen de grote binnenplaats onveranderd in de regen ligt.

We verzamelen ons bij hetzelfde tafeltje waar een half uurtje eerder Michel nog in het dossier verdiept was. 'Voor de allereerste keer in dit dossier heb ik een goed gevoel,' begint de advocaat. 'Goed gedaan, Jo. Je hebt indruk gemaakt bij de voorzitter. Hij onthoudt onze pleidooien niet, hij baseert straks zijn oordeel op wat er op papier staat en op de indrukken die de zitting op hem heeft nagelaten. Hij zal zich jou herinneren en zich realiseren hoe lang jullie strijd heeft geduurd en met wat geluk zal hij een schadevergoeding uitspreken.' 'Met wat er op papier staat kan hij onmogelijk anders oordelen,' zegt Jo. Meester Maus kijkt bedenkelijk. 'De voorzitter kan zonder blikken of blozen oordelen dat er niet genoeg bewijs is van het bewust fout handelen van de fiscus. Dat is genoeg als verantwoording voor het afwijzen van jullie claim. Einde verhaal.'
Hier worden we even stil van. Dan herneemt Michel: 'Maar zoals ik al zei, ik heb hier een goed gevoel bij. Ik denk dat de voorzitter gunstig zal oordelen, maar weten doe je het nooit.'

Met dezelfde herrie als die waarmee we aankwamen, lopen we de gang weer uit, de trap af en de regen in. In de Renault, die mij doet denken dat ik weer achttien ben, is de stemming een stuk beter dan de vorige keren bij het verlaten van Luik. Al onze hoop en vertrouwen ligt bij de minzame 64-jarige rechter die vandaag toonde dat hij geduldig is, en begrijpend. Misschien, denk ik bij mezelf, is hij ook rechtvaardig. Wordt vervolgd ...

Dinsdag 28 februari 2023

Spanning in de wetstraat

Na de perikelen met justitie eist Jo een gesprek met minister Vincent Van Peteghem. Dat wordt hem niet toegestaan, niet zolang er een procedure loopt. Jo geeft echter niet op, hij overweegt een paar azen in het spel te gooien. Troef? Wordt vervolgd ...

Maandag 16 januari 2023

Mag ik hieruit wakker worden?

De oorspronkelijke pleitdatum was op 5 december, u herinnert zich dat de jongedame van justitie een onvolledig dossier had. Pleiten bleef wel mogelijk maar was niet aangewezen. Er werd een korte bijeenkomst voorzien op 16 januari om de partijen de gelegenheid te geven zich van de volledigheid van hun dossiers te vergewissen. Die bijeenkomst - waarop Jo aanwezig was - verliep niet zonder haperen. Niet alleen bleek er onduidelijkheid over het uur, professor Maus rateerde de zitting volledig.

In zijn afwezigheid werd een nieuwe pleitdatum vastgelegd. De jonge vertegenwoordigster van de fiscus vroeg wat tijd om zich het (hopelijk thans volledige) dossier eigen te maken en de voorzitter had daar wel oren naar. De pleidooien werden daarom vooruitgeschoven naar 11 maart 2024, jawel, u leest het jaartal goed. Jo vraagt zich af of die datum eigenlijk nog voor de pensioneringsdatum van de voorzitter valt. Zoniet heeft ook de vervanger misschien een beetje tijd nodig om zich in te werken. By the way, er werden opnieuw conclusietermijnen voorzien. Euh ... Pardon? Even recapituleren: juffrouw fiscus maakt een mail zoek en - boem! - de slachtoffers van fiscaal terrorisme moeten een jaar langer nagelbijten én de conclusies moeten worden overgedaan?

Mag ik - alstublieft! - hieruit wakker worden?

Vrijdag 5 december 2022

Dit gelooft u niet. Spoiler: wij ook niet.

We waren goed op tijd, net als meester Maus. Die verschijnt telkens een paar minuten voor aanvang van de zitting alsof hij in het gerechtsgebouw woont, nochtans komt de man helemaal van Brugge. Ook op de voorzitter moest er niet gewacht worden, het gerechtsmechanisme leek wel gladjes gesmeerd. In de zaal viel de blonde dame ons niet onmiddellijk op, afgeleid als we waren met het kiezen van een geschikte bank om in te schuiven. Pas toen ze als een eenzame sirene vooraan de andere rij banken postvatte, werd het opeens duidelijk. Deze dame vertegenwoordigde de fiscus, alweer een nieuw gezicht. Een voordeel? Wie weet was ze onervaren, een kluns. Er klonken wat stemmen achter de balie, iedereen vond zijn plekje, de dame opende haar lijvige dossier en bladerde wat heen en weer. Tot ze opkeek en met heldere stem vroeg: 'Excuseer, de laatste conclusies dateren toch van maart?'

De stille seconde die volgde onderstreepte ons ongeloof. Zelfs ik was op de hoogte dat er recentere conclusies waren, ook trouwens dat de fiscus haar laatste beurt had laten voorbijgaan. Meester Maus schudde van nee en trok grote ogen naar zijn stagiaire. Enkele ogenblikken later stonden beide advocaten bij de balie en ontspon er zich een opgewekte babbel waarin de dame en de voorzitter de hoge toon voerden. Uit wat ik kon verstaan leidde ik af dat de dame de laatste conclusies van meester Maus niet in haar dossier terugvond. Misschien hebt u het ook wel moeilijk met het denkbeeld dat de rechtszaal een aangewezen plek is om daar achter te komen. Wij in elk geval wel. Meester Maus toonde stoïcijns op zijn telefoon dat er wel degelijk op een latere datum conclusies waren verstuurd, waarop de dame wist te vertellen dat de bestemmeling van die mail helaas op die datum al met pensioen was. De voorzitter, schijnbaar niet in het minst geërgerd of beledigd door deze getuigenis van weinig respect voor zijn ambt, opperde dat er eventueel kon gepleit worden zonder kennisname van de betreffende conclusies, een voorstel waarop meester Maus niet wenste in te gaan. Ik hoorde ook 'uitstel' en '16 januari'. Dat klonk in ieder geval beter dan zeg maar juni of augustus.

Na enkele minuten schreed meester Maus naar zijn met stomheid geslagen spionkop en legde ons uit dat de zitting verdaagd zou worden. 'Ik hoorde 16 januari vallen,' zei Mona. 'Ja,' knikte hij, 'dat is de datum waarop beide partijen het eens moeten worden dat ze wel degelijk over alle conclusies beschikken. Bij die gelegenheid wordt dan een nieuwe pleitdatum geprikt. Ik leg julle straks alles uit.'

Terug in de lange, kromme gang van het gerechtsgebouw, deed hij dat inderdaad. 'We hadden het been stijf kunnen houden en toch pleiten,' zei meester Maus, 'maar dan lopen we een risico op cassatie. Want vermits de tegenpartij niet over alle conclusies beschikt kan ze dat later aanwenden om een onvolledige rechtsgang aan te tonen. Daarmee kunnen ze dan naar cassatie en dan zijn we weer vertrokken voor drie tot vier jaar. Bovendien moet er geoordeeld worden door een andere rechtbank, dat zou dan Brussel worden, en daar begin je met een wachttijd van jaren. Dus liet ik begaan,' eindigde hij zijn betoog.

'Dit ruikt toch naar een strategie,' kwam Jo.

'Het kan, maar ik denk het niet. Deze jonge vrouw is recent in het dossier gedropt en probeert ook maar te blijven drijven. Probeer het positief te zien: bij de voorzitter stapelen dit soort voorvalletjes zich op en dat kan hem voor ons innemen.'

'Maar, pensioen?' mengde ik mij in het gesprek. 'De vorige vertegenwoordiger was geen dag ouder dan vijfenveertig. En moeten die mails dan niet automatisch worden doorgestuurd? Een out of office antwoord?'

We krijgen van Michel een begrijpende blik en schouderophalen. 'Misschien moeten we proberen een deal los te krijgen buiten de rechtsgang om. Zegt jullie dat iets?' vraagt hij Jo en Mona. Jo knikt. 'We hebben niks te verliezen en het ziet er naar uit dat deze beproeving nog vele jaren kan blijven doorgaan.'

We nemen afscheid. Het lijkt wel alsof Luik onze energie heeft afgetapt en met stralende lichtjes achterblijft, terwijl wij zwijgend door de eerste sneeuw huiswaarts keren. Op de kletsnatte autostrade zegt Jo opeens: 'Wat als dit een georkestreerd oponthoud is en het nakende pensioen van de voorzitter de echte strategie? Onze spaarrekening met sympathie is dan meteen weer leeg.' Meester Maus is er niet bij om begrijpend te kijken en de schouders op te halen.